k � n h    t h i � n    v � n

----------------------------------------------

Khi quan s�t c�c v�t � r�t xa (nh� m�t tr�ng, m�t tr�i, c�c thi�n th�,..), m�c d� k�ch th��c c�a ch�ng r�t l�n nh�ng v�n kh�ng nh�n r� v�t do g�c tr�ng v�t nh�. �� nh�n r� h�n, ng��i ta d�ng m�t d�ng c� quang h�c b� tr� cho m�t c� t�c d�ng l�m t�ng g�c tr�ng �nh c�a v�t, �� l� k�nh thi�n v�n.
��nh ngh�a: K�nh thi�n v�n l� d�ng c� quang h�c b� tr� cho m�t l�m t�ng g�c tr�ng �nh c�a nh�ng v�t � r�t xa.
C�u t�o : G�m 2 ph�n ch�nh - V�t k�nh v� th� k�nh.
V�t k�nh : L� m�t h� h�i t�, th��ng c� ti�u c� l�n v� ���ng k�nh l�n. Tr��ng h�p ��n gi�n n� l� m�t th�u k�nh h�i t� (k�nh ph�n x�) hay m�t g��ng c�u l�m (k�nh kh�c x�).
Th� k�nh : L� m�t h� h�i t� c� t�c d�ng nh� l� m�t k�nh l�p. Th��ng l� m�t th�u k�nh h�i t�.
�� b�i gi�c: L� t� s� gi�a g�c tr�ng �nh v� g�c tr�ng v�t.
G�c tr�ng v�t: ao
G�c tr�ng �nh: a
�� b�i gi�c: G = a /ao
��i v�i k�nh thi�n v�n, th��ng ng��i ta ng�m ch�ng � v� c�c. M� g�c tr�ng v�t v� g�c tr�ng �nh th��ng nh� (tg(a)=a; tg(ao)=ao). Do �� �� b�i gi�c khi ng�m ch�ng � v� c�c (G) ���c t�nh:

                                G = tg(a)/tg(ao) = f1/f2.

C�c th�ng s� c�a k�nh:
Ti�u c� v�t k�nh: f1
Ti�u c� th� k�nh: f2
�� d�i quang h�c: a. (L� kho�ng c�ch t� v�t k�nh ��n th� k�nh).
�� b�i gi�c: G
Ho�t ��ng :
M�t v�t � v� c�c qua v�t k�nh s� cho m�t �nh th�t � ti�u di�n. Ti�u c� v�t k�nh c�ng l�n th� �nh th�t n�y c�ng l�n, v�t k�nh c�ng r�ng th� c�ng h�ng ���c nhi�u �nh s�nh t�i t� v�t, do �� v�t s� s�ng h�n v� d� quan s�t.
nh th�t t�o  b�i v�t k�nh n�y s� l�m v�t ��i  v�i th� k�nh, qua th� k�nh s� cho m�t �nh c� g�c tr�ng l�n. M�t  ta s� quan s�t �nh n�y.
C�ch ng�m ch�ng:
Ng�m ch�ng � c�c c�n: �i�u ch�nh k�nh sao cho �nh c�a v�t qua h� r�i v�o �i�m c�c c�n c�a m�t. L�c n�y �� b�i gi�c l�n nh�ng ta ch�ng m�i m�t do m�t ph�i �i�u ti�t c�c ��i.
Ng�m ch�ng � v� c�c: Khi �� �nh c�a v�t qua h� � v� c�c. L�c n�y m�t � tr�ng th�i kh�ng �i�u tii�t, do �� ta quan s�t ���c l�u m� kh�ng m�i m�t.
�i�u ch�nh: Ban ��u cho �� d�i quang h�c c�a k�nh l�n, �nh � v� c�c (ho�c c� th� ch�a t�o ���c �nh �� quan s�t). Sau �� gi�m d�n ��  d�i quang h�c c�a k�nh (�i�u ch�nh sao cho th� k�nh ti�n l�i ph�a v�t k�nh). Khi �� �nh s� d�c chuy�n d�n l�i g�n m�t. Khi n�o th�y �nh r� n�t v� m�t quan  s�t c�m th�y tho�i m�i th� ta d�ng l�i �� quan s�t.
M�t s� lo�i k�nh thi�n v�n:
K�nh thi�n v�n ph�n x�: V�t k�nh d�ng l� h� h�i t� ph�n x� (th��ng g�p g��ng c�u l�m).
K�nh thi�n v�n kh�c x�: V�t k�nh l� m�t h� kh�c x� h�i t� (d�n gi�n l� m�t th�u k�nh h�i t�).
K�nh thi�n v�n v� tuy�n: Thay cho �nh s�ng nh�n th�y nh� � k�nh thi�n v�n th��ng, k�nh thi�n v�n v� tuy�n thu c�c �nh s�ng kh�ng n�n th�y (nh� tia h�ng ngo�i, tia X, tia g,....)

-------------------------------------------------------